De elfde van de elfde begint het en medio februari beleeft het zijn hoogtepunt: optochten, bier zuipen en gek doen tijdens carnaval of – voor de Limburgers – ‘vasteloavond’. Tot zover mijn kennis over het fenomeen carnaval. Als geboren Groninger heb ik er persoonlijk niet veel mee en begrijp ik er ook weinig van. Misschien krijg ik een beter beeld na een ‘naamanalyse’? Want hoe zit het bijvoorbeeld met de namen van de carnavalsverenigingen? Tijd voor een ‘naamanalyse’ op deze aswoensdag (o, ja dat wist ik ook).
Het woord Carnaval is waarschijnlijk te herleiden naar de Latijnse uitdrukking ‘Carne, vale!’ (Vaarwel, vlees!) een ritueel om de vastentijd in te luiden. Hiermee werden overigens ook vleselijke lusten bedoeld. Aswoensdag is het begin van de 40 dagen durende Vastentijd, die loopt tot en met Paaszaterdag, ook Stille Zaterdag genoemd.
Elf
In Brabant krijgen veel plaatsnamen tijdens carnaval een andere naam. Den Bosch wordt Oeteldonk, Tilburg Kruikenstad en Eindhoven krijgt de naam Lampengat. In Limburg verandert alleen de provinciale zender tijdelijk van naam. L1 heet tijdens vasteloavond L11. Waarbij 11 verwijst naar de 11e van de 11e en de Raad van Elf. Het getal ‘elf’ is het narrengetal of gekkengetal en speelt een belangrijke rol in het carnaval.
Humor
Carnaval, creativiteit en humor horen bij elkaar. Dit blijkt wel uit de vele creatieve namen van carnavalsverenigingen. Verbasterde uitdrukkingen en woordspelingen vormen een dankbare inspiratie.
Dierlijk
Net als veel carnavalskostuums zijn ook veel carnavalsverenigingen geïnspireerd door dieren. In een groot aantal namen zijn dieren verwerkt. Het is eigenlijk heel simpel: zoek een dier uit, maak er meervoud van, kies een grappige prefix en zet er ‘De’ voor. Voilà: de carnavalsvereniging is geboren.
Gek
Waar ik vooral moeite mee heb is het idee dat voor veel mensen carnaval blijkbaar een excuus is om 1 keer per jaar ongestraft raar te mogen doen. Knotsgekke namen horen daar bij: “O, wat zijn we toch een gekkies!”
Bier
Heel veel gekke namen, maar mijn conclusie van deze overigens geheel niet-wetenschappelijke naamanalyse is dat de meeste namen van carnavalsverenigingen een relatie hebben met alcohol. Bierzuipen staat centraal. Niets mis mee, maar noem het dan geen carnaval maar ‘bierfeest’.
Hans Prummel – Naammaker op De Naamafdeling
